Friday, July 20, 2007

Τα σμυρνέικα τραγούδια ποιος σου τα 'μαθε;

Κορδελιό, Πούντα, όρος Πάγος, Βουρλά, Μπουρνόβας, Αλάτσατα. Ονόματα μυθικά στο οικογενειακό πάνθεον. Η γη της Ιωνίας, φιλόξενη, καρπερή, θερμή. Τόσο που να καταλαβαίνεις την απελπισία των προσφύγων όταν έφταναν στη λεπτόγεω Αττική και στην παραμελημένη ύπαιθρο της Ελλάδας.
Ελληνικά τραγούδια στο κασετόφωνο του αυτοκινήτου. Η Σααντέτ τα ακούει για πρώτη φορά. Ούτε ελληνικά ξέρει. Της αρέσουν, αλλά δεν είναι στο αίμα της. Και ξαφνικά, το «Σ' αγαπώ γιατί είσαι ωραία» σπάει τη νυχτερινή σιγαλιά. Την ξετρελαίνει. Θα εκπλαγεί όταν της πω ότι το τραγούδι είναι μικρασιάτικο. Εχει γραφτεί, όπως φαίνεται, στο DNA της.

Ογδόντα πέντε χρόνια είναι πολλά και επιτρέπουν στις πληγές να κλείσουν. Ωστόσο, πάντοτε μερικές μένουν ανοιχτές. Οπως όταν περνάς από την παραλία της Σμύρνης, το θέατρο του «συνωστισμού». Εκεί επάνω επί μια βδομάδα 100.000 άνθρωποι ζούσαν και πέθαιναν, μέχρι να τους παραλάβουν τα βαπόρια. Οπως κοιτάς την προκυμαία από το Κορδελιό, αυτός ο χώρος μιας τεράστιας τραγωδίας του μικρασιατικού ελληνισμού, μοιάζει μικρός. Κι όμως, χώρεσε ατέλειωτο πόνο, δάκρυ, αγωνία, θάνατο.
Η υποδοχή τους είναι βασιλική, το ίδιο και η φιλοξενία τους. Η ελληνίδα γιαγιά, μας ενώνει. Οταν φτάνουμε στο χωριό, δέκα χιλιόμετρα έξω από το Αϊντίνι, μαθαίνουμε λεπτομερώς την ιστορία που ξέραμε λιγότερο αναλυτικά: η Ελένη, μεγάλη αδερφή της γιαγιάς Βασιλείας, έμεινε πίσω όταν έφυγαν οι Ελληνες. Πήγε μέχρι τα καράβια, αλλά γύρισε. Δεν ξέρουν γιατί. Συμπεραίνουμε πως, επειδή ήταν παντρεμένη και είχε ένα χρονιάρικο παιδί, είτε περίμενε τον σύζυγό της να επιστρέψει από τον πόλεμο, είτε θεώρησε πως θα γύριζαν και πάλι πίσω οι υπόλοιποι, όπως είχε συμβεί τόσες και τόσες φορές κατά το παρελθόν. Ισως και να είχε ήδη σκοτωθεί ο σύζυγός της, και να έμεινε εκεί όπου ήταν ο τάφος του.
Μετά, κάποιος Τούρκος την έριξε σε ένα πηγάδι να πεθάνει, αλλά την έσωσαν άλλοι Τούρκοι. Το παιχνίδι της μοίρας: η Ελένη ήταν νοσοκόμα. Της φέρνουν μισοπεθαμένο τον Τούρκο που την έριξε στο πηγάδι κι εκείνη τον σώζει. Οταν ανοίγει τα μάτια του εκείνος, τρομάζει. «Εγώ σε έριξα στο πηγάδι για να πεθάνεις κι εσύ μου έδωσες ξανά ζωή» της λέει. Από εκεί και πέρα, την αφήνουν στην ησυχία της.
Μετά από ένα- δυο χρόνια, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, έρχεται από την Πρέβεζα ο Εκρέμ. Είναι τίμιος και κάνει γρήγορα τους υπολογισμούς στο ζύγι. Τον προτιμούν όλοι, αρχίζει και πλουτίζει, είναι η στιγμή να κάνει οικογένεια. Του μιλούν για την Ελληνίδα με το παιδί, που έχει ξεμείνει. Λέει πως θα την παντρευτεί, αν εκείνη γίνει μουσουλμάνα. Γίνεται. Παντρεύονται και κάνουν δύο κόρες κι ένα γιο- τα παιδιά αυτών των παιδιών συναντήσαμε εμείς.

Η γιαγιά Ελένη- πλέον Χαϊριγιέ- και ο παππούς Εκρέμ μιλούν μεταξύ τους ελληνικά, όμως σταματούν όταν φτάνουν τα εγγόνια, για τον φόβο των Ιουδαίων. Δεν θέλουν να επισύρουν την προσοχή, γιατί, μετά το πηγάδι, δεν θέλουν εχθρούς. Ετσι, τα αγόρια δεν μιλούν ελληνικά, εκτός από κάποιες φράσεις που άκουγαν συχνά από τη γιαγιά. Η κυριότερη: «πού είσαι»;
Στο μεταξύ, η γιαγιά Βασιλεία ψάχνει μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και προσφυγικών οργανώσεων να βρει την Ελένη, πλην εις μάτην. Ρωτάει όλους τους αθλητές που έρχονται με τουρκικές ομάδες αν έχουν δει κάποια σαν εκείνην, μόνο με μια ελιά εδώ (στο μάγουλο). Ολοι απαντούν αρνητικά. Οι δικοί της την κοροϊδεύουν. Μετά από πολλά- πολλά χρόνια, κάποιος της απαντά ότι ναι, έχει δει μία σαν εκείνην, με μια ελιά στο μάγουλο. Είναι, πράγματι, η αδελφή της.
Πηγαίνει στο χωριό και τη συναντά. Εκείνη, ανάμεσα σε άλλα, της ζητά «λουλούδια από τον επιτάφιο, αλλά να μη τα δει ο Τούρκος και φωνάζει». Υστερα από λίγο, πεθαίνουν και οι δύο, με ελάχιστα χρόνια διαφορά. Τα εγγόνια τους, αλληλογραφούμε. Και, αποφασίζουμε να κάνουμε αυτό το ταξίδι.
Τους αποχαιρετούμε με συγκίνηση. Φτιάχνουν μαρμελάδα βύσινο, γλυκειά και αψιά, σαν τη σχέση που μας δένει. Εμείς, απόγονοι Ελλήνων από το Αϊντίνι και την Αδριανόπουλη, κι εκείνοι, παιδιά μιας Ελληνίδας από το Αϊντίνι και ενός Τούρκου από την Πρέβεζα.
«Αυτός ο κόσμος ο μικρός, ο μέγας!»





Get this widget | Share | Track details

6 Comments:

Blogger Ελπίδα said...

Αυτόν τον κόσμο τον ΜΕΓΑ, εσύ μας τον μαθαίνεις και σ' ευχαριστούμε!
ΒΟΥΒΗ!

July 20, 2007 at 2:12:00 PM GMT+3  
Blogger αθεόφοβος said...

H ζωή γράφει τελικά τα καλύτερα μυθιστορήματα αλλά χρειάζεται και κάποιος να τα μεταφέρει στο χαρτί και συ το φρόντισες με τον καλύτερο τρόπο.

July 21, 2007 at 1:08:00 AM GMT+3  
Blogger anagnostria said...

Συγκινητική ιστορία που την κάνει ακόμα πιο συγκινητική ο απλός τρόπος που την αφηγείστε.Κοινά πάθη... Ευχαριστούμε.

July 21, 2007 at 9:30:00 AM GMT+3  
Blogger alzap said...

Τί να σου στείλω για ευχαριστώ;
Τί;
Να είσαι, όσο μπορείς, καλά!

July 30, 2007 at 11:09:00 PM GMT+3  
Blogger Εαρινή Συμφωνία said...

Ανάσα μου, Αθεόφοβε, Αναγνώστρια, ΑLzap, ευχαριστώ που μοιράζεστε μαζί μου τη συγκίνησή μου. Να είμαστε όλοι καλά.

August 4, 2007 at 8:28:00 PM GMT+3  
Anonymous Anonymous said...

Le tableau suivant fera comprendre acheter viagra, que les vins capiteux renferment. catedratico de Mineralogia y Zoologia en aquella cialis precio, y sus ideas difieren respecto a la iu Priugsheim Jahrhiiclicr fur trissenschaftliche, comprare viagra, a tale scopo egli lasciava imbibire delle cartine, eine ziemlich grosse Menge nebenwirkungen cialis, Wirkung der Dampfe des Arsens.

March 28, 2013 at 8:51:00 PM GMT+2  

Post a Comment

Subscribe to Post Comments [Atom]

<< Home



ask2use.com: Μόνο αποσπασματική αντιγραφή
ask2use.com: Δεν είναι απαραίτητη η πληρωμή
ask2use.com: Επιτρέπεται η κερδοσκοπική χρήση
ask2use.com: Υποχρεωτική η αναφορά πηγής
ask2use.com: Δεν επιτρέπεται η αντιγραφή χωρίς άδεια